zaman zaman içinde

• bir pertev naili boratav eseri.
  
  "zaman zaman içinde,
  kalbur saman içinde
  develer top oynarken
  eski hamam içinde
  hamamcının tası yok
  hamamın kubbesi yok"
• bir ahmet kaya eseri.
  
  "zaman zaman içinde,
  
  zaman zindan içinde,
  
  biz mahpusda yatardık,
  
  dostla düşman içinde,
  
  getirdiler bir yiğit,
  
  ak bir mintan içinde"
• (bkz: evvel zaman icinde kalbur saman icinde)
• andrei tarkovsky'nin 1970-1986 yılları arasında yazdığı günlüklere yayımlandığı zaman verdiği isim.kitapta hiçbir şekilde sansür uygulanmamıştır hepsi tarkovsky'nin kendi cümleleridir.ülkemizde +1 kitap tarafından(son dönem onlarca sinema üzerine kitap çıkaran bir yayınevi) sinema kitaplığı serisinde yayımlanmıştır.
• andrey tarkovski alıntıları; agora kitaplığı baskısından:
  
  hermann hesse'nin kaplıcada bir konuk kitabından alıntı yapmış: "yaşayabilmek için altın çiçeğe, yüce ruh da beden ve ruha dönüşmeli." gene oradan;
  
  "kurtuluş için iki yol vardır. doğrular için doğruluk yolu ve günahkarlar için merhamet yolu. ve ben bir günahkarım. yine kurtuluşu doğruluk yoluyla başarmayı deneme hatasında bulundum."
  
  [18 şubat 1976
  bir çin atasözü şöyle der: "büyük bir adam, toplum için bir felakettir."]
  
  "birlikte çabalamalar anlamsız. biz insanlar karıncalar ve arıların sahip olduğu türü koruma içgüdüsünden yoksunuz. öte yandan insanlığın büyük bir iştahla tükettiği ölümsüz ruhlarımız var."
  
  tolstoy'un bir mektubundan alıntısı var: "bir delinin kapatılmasını kabul edebilsem, onu öldürmeyi de garipsemeyeceğim."
  
  "bu meseleyi fazla düşünmeden, dünyadaki bütün ince duyguların yapılan tek bir iyilikten daha değersiz olduğunu anladım."
  
  (bkz: zaman zaman içinde günlükler)
• andrei tarkovsky'nin günlükleri. şuradan tamamını okuyabilirsiniz.
  
  yönetmeni adeta kutsal bir varlıkmışcasına yücelten kitlenin özellikle okumasını isterim. oldukça insani hasletlere sahipmiş. kimi zaman hırslı, çoğunlukla başkalarını-eserlerini beğenmeyen ve bunu çok sert cümlelerle ifade eden biri çıkıyor karşımıza.
  bir kitap hakkında "azap verecek derecede kötü! düşük avangard"
  artura m. hakkında " çok zayıf bir insan.kendini bundan daha fazla alçaltamaz".
  
  yada "1960 dan bu yana her yıl 2 film çekseydim şimdi milyoner olmuştum.bizim mankafalarla bu ancak fazlasıyla şanslı bir durum olurdu."
  
  ayrıca çekmek istediği filmler (listede 20 kadar film var) listesi yapmış. içinde 2 tane dostoyevski var. birisi dostoyevski'nin kendi hayatı ile ilgili. keşke yapmış olsaymış. ama sanki dostoyevski'deki mizahı ıskalayıp salt karanlık, uhrevi yönleriyle gibi geliyor bana.
  direnen insana hayranlığı var. sadece iş aş için direnen değil kastettiği.
  "modern insanın büyüklüğü karşı çıkışında yatar. bir kelime et-
  mekten aciz, tepkisiz bir kalabalığın önünde kendini canlı canlı ate-
  şe atan ya da elinde pankart, sloganlar atarak meydanlara yürüyen
  ve tüm namussuz ve allahsızlara hayır diyen insanlara şükürler ol-
  sun."
  ekmeği sadece ekmek olarak görenlere de değil. onları çürümüş görüyor, ölümü bekleyen zavallılar olarak!
  
  birde merkez komite diye bir kurum var sovyetlerde. çekilecek filmleri senaryosundan,prodüksiyonuna kadar kontrol eden, eleştiren, değişiklik önerileri sunan (tarkovski'nin zerre ciddiye almadığını görüyoruz; "bu gözlemlerin otuz üç tanesi hakkında tuttuğum notlar var. işte buradalar. bunlardan çok var. bunlardan etkilenmiş olsaydım (bu aslında pek mümkün değil) filmin tümü mahvolurdu.), kayda değer bulursa bütçe ayıran bir devlet kurumu. tarkovski'yi bayağı bir strese-zahmete sokmuşlar. solaris ile ilgili önerileri filmin muhtevasını tamamen değiştirmeye yönelik mesela. bayağı bir direndiğini anlıyoruz yönetmenin lakin komite ile orta yolu bulmak için çeşiti ödünler verdiğini anlıyoruz. buna rağmen filmi bir süre yayınlanma izni alamamış arkaik adamlar yüzünden. keşke tümüyle özgür olabilseymiş.
• "yaşamlarımız hep yanlış. bir bireyin topluma ihtiyacı yoktur, bireye ihtiyacı olan toplumdur. toplum bir savunma mekanizması, bir çeşit oto korunmadır. birey, sürüde yaşayan hayvan gibi değil, kendi yalnızlığında, doğaya, hayvanlara ve bitkilere yakın, onlarla ilişki halinde yaşamalı. yaşamımızı değiştirmemeliyiz, onu yeniden gözden geçirmemiz gerektiğini şimdi daha iyi ve net görüyorum. buna farklı yaşayarak başlamalıyız. fakat nasıl? inanmak ve sevmek için kendimizi her şeyden önce özgür ve bağımsız hissetmeliyiz. bu önemsiz dünyayı reddedip başka bir şey için yaşamalıyız. fakat nasıl, nerede? işte bu ilk yanılgı, ilk engel."
  
  zaman zaman içinde günlükler - tarkovsky, 1978.
• bazen kendimize zarardan başka bir getirisi olmayan eylemlerde bulunuruz. bu da bir anlamda kendini kurban etme, kendini inkâr etme ve görev yolunda bir arayıştır. materyalist freud'un mazoşizm diye nitelendirdiği kendini sürekli başkasının yaşamındaki eksikliğe, bağımlılığa ve kurbanı yerine koyma gibi o acayip, absürd anlar. dindar adam buna görev der, dostoyevski buna acı çekmek için duyulan istek, eğer arkasında kurumsal bir din yoksa, ruhsal bozuklukla ifade edilir.
  
  zaman zaman içinde, tarkovsky, +1 yayıncılık, s321
• "genelde insanoğlu, hem iyi hem kötü anlamda kendisinden çok başkaları hakkında konuşmaya, kendisinden çok başkaları hakkında düşünmeye eğilimlidir. insanoğlu kendi kaderine biraz kayıtsızdır.
  egoizm kendi kendini sevmek anlamına gelmez, tam tersi bir şeydir. her şey insanın hayatının anlamını nerede bulduğuna bağlıdır. insanın kendine ait olmadığını düşünürsek egoizm kendi kendini sevmenin ifadesi olamaz. insan kendisi üzerine düşünmeye hayli geç başlar: hayatta er ya da geç bir noktada insanın kendi kendisinin bilincine varması gerekir..."
  
  zaman zaman içinde (1970-1986), andrey tarkovski
• halit kivanc'in 70'lerde sunuculugunu yaptigi muzik programi.trt arsiv sagolsun izleyip duruyorum.