jim thorpe

• thorpe’un doğumu, tam adı ve etnik kökeni hakkında oldukça farklı bilgiler bulunmaktadır. kesin olarak bilinen thorpe’un yerli toprakları’nda doğduğudur ancak doğum sertifikası bulunamamıştır.
  
  thorpe 28 mayıs 1888’de abd’de oklahoma eyaletinin prague şehri yakınlarında doğduğu iddia edilmektedir. tam adının james francis thorpe olduğu söylense de bu kanıtlanamamıştır. vaftiz sertifikasında adı "jacobus franciscus thorpe" olarak kaydedilmiştir.
  
  annesinin ve babasının etnik kökeni farklı gruplardan gelmektedir. babası hiram thorpe’un irlandalı bir babası ve sac ve fox ulusu’ndan yerli bir annesi vardı. annesi charlotte vieux’nün babası fransız, annesi ise büyük sac savaşçısı şef black hawk’un (kara atmaca) soyundan gelen bir yerli idi. sac ve fox olarak yetiştirilen thorpe’un yerli dilindeki adı parlak yol anlamına gelen wa-tho-huk idi. sac ve fox ulusu’nda gelenek olduğu üzere thorpe doğumu sırasında meydana gelen bir olaydan esinlenerek adlandırılmıştı. doğduğu kulübeye giden yolu güneş ışığının aydınlatması üzerine kendisine bu isim verilmiştir. bazı bilgilere göre hiram thorpe’un beş karısı ve toplam 19 çocuğu olmuştu ve bu çocukların en az on biri vieux’dendi. katolik olan annesi thrope'u inançlı olarak yetiştirmiştir.
  
  thorpe ikiz kardeşi charlie ile birlikte stroud, oklahoma’daki yerli okuluna gitti. dokuz yaşındayken kardeşi charlie zatürreden öldü. okula kardeşinin yardımıyla devam eden thorpe kardeşinin ölümünden etkilendi ve birkaç kere okuldan kaçtı. bunun üzerine hiram thorpe oğlunu bir daha kaçmaması için lawrence, kansas’ta şu anda haskell yerli ulusları üniversitesi adıyla bilinen okula gönderdi. iki yıl sonra annesinin ölümüyle birlikte depresyona giren thorpe, babasıyla birkaç kez tartıştıktan sonra okuldan kaçarak bir at çiftliğinde çalışmaya başladı.
  
  1904 yılında babasının yanına dönen thorpe carlisle, pensilvanya’da bulunan carlisle yerli endüstri meslek okulu’na girmeye karar verdi. bu okulda iken amerikan futbol tarihinin başlarında en nüfuzlu koçlardan biri olan glenn scobey "pop" warner ile çalıştı. aynı yılın sonlarına doğru hiram thorpe’un ölmesi üzerine thorpe bir kere daha okulu bıraktı. birkaç yıl çiftlikte çalıştıktan sonra carlisle’a geri dönerek atletizm kariyerine başladı.
  
  söylentilere göre thorpe atletik kariyerine 1907’de carlisle’da atletizm pistinden geçerken üzerindeki elbiselerle hazırlıksız olarak 1,75 metrelik sıçrayışla okulun yüksek atlamacılarını geçmesiyle başlamıştır.[9] bunun doğru olup olmadığı bilinmez ama kaydedilmiş en erken atletizm sonuçları 1907 yılına aittir. thorpe, atletizmin yanı sıra carlisle’da amerikan futbolu ve beyzbol, lacrosse (raket benzeri sopalarla oynanan bir tür çim hokeyi) ve hatta dans takımlarına da katılmıştır.
  
  ulusal anlamda ilk olarak 1911 yılında okulunun futbol takımında farklı pozisyonlarda oynayarak dikkati çekti. carlisle’ın harvard takımını yendiği 18-13’lük maçta takımının tüm sayılarını thorpe yapmıştır.[12] sezonu 11-1 tamamlayan carlisle sonraki sezon thorpe’un 25 "touchdown" ve 198 sayısıyla (12 maçta) ulusal kolej şampiyonasına katılmıştır. carlisle'ın 1912 yılındaki karşılaşmaları içinde, west point karşısındaki etkileyici 27-6’lık galibiyet dikkat çeker. thorpe’un yaptığı 92 yardalık touchdown takım arkadaşının yapmış olduğu penaltı yüzünden iptal edilmiş ancak thorpe bir sonraki oyunda 97 yardalık bir touchdown yapmayı başarmıştır. thorpe 1911 ve 1912 yıllarında amerikan ulusal karmasına seçilmiştir.
  
  o maç sırasında, daha sonra abd başkanı olacak olan dwight eisenhower thorpe’u engellemeye çalışırken dizini incitmiştir. eisenhower 1961 yılında yaptığı bir konuşmada thorpe’tan şöyle sözetmiştir: "zaman zaman doğuştan üstün yeteneklere sahip insanlarla karşılaşırız. aklıma jim thorpe geliyor. hayatında bir kere bile antrenmana çıkmamıştır ama bugüne kadar gördüğüm futbol oyuncularından daha iyi oynayabilirdi.
  
  futbol, thorpe’un en sevdiği spordu ve hep öyle kaldı. atletizm pistine ara sıra çıkıp yarışıyordu. yine de thorpe asıl ününü atletizm ile kazanmıştır.
  
  thorpe, carlisle’da tanıdığı ıva miller ile 1913 yılında evlendi. çiftin dört çocuğu olmuştur: jim jr. (2 yaşında öldü), gale, charlotte ve grace. thorpe’un zaman zaman çok fazla içki içmesi çiftin 1924 yılında boşanmalarının büyük ihtimalle ana sebebidir.
  
  thorpe 1926 yılında freeda kirkpatrick ile evlenmiş ve dört oğlu olmuştur: carl, william, richard, ve john. spor yaşamı sona erdikten sonra thorpe ailesini geçindirmek için çabalamıştır. spor dışında çalışmayı zor bulan thorpe hiçbir zaman bir işte uzun süre tutunamamıştır. büyük buhran’ın da işleri zorlaştırması thorpe’un işten işe geçmesine neden olmuştur. çeşitli sinema filmlerinde figüran olarak yer almış, özellikle de kovboy filmlerinde yerli şefi rolünü oynamıştır. ayrıca inşaat işçiliği, bar fedailiği de yapmış ve 1945 yılında kısa bir süre ticari yük taşıyan gemilerde tayfa olarak çalışmıştır. bundan dört yıl önce de eşi thorpe'tan boşanmıştır.
  1950’lere gelindiğinde beş parasız kalan thorpe dudak kanseri nedeniyle hastaneye yatırıldı.
  üç yıl sonra, üçüncü eşi patricia askew ile lomita, kaliforniya’daki karavan evinde akşam yemeği yerken üçüncü kalp krizini geçirmiş, suni teneffüs ile kısa süre için hayata döndürüldükten sonra bilincini yeniden kaybetmiş ve 28 mart 1953 günü 65 yaşında ölmüştür.
  
  kaynak ve daha fazlası için: wikizero.biz