microsoft

• hakkında fanboy takımının cehalet dolu saçmalıklarına itibar edilmemesi gereken şirket. hangi köyün kahvehanesinden yazıyorsunuz birader? gelelim bir çay içelim.
  
  windows phone'un başarılı olamamasının arkasında yatan nedenler kafanızdan uydurduğunuz hikaye ve sanrılarla örtüşmüyor kusura bakmayın. bu platformu yıllardır kullanmış ve hala kullanan etrafında da tavsiyem üzerine kullanmış olanların bulunduğu kimisinin halen kullandığı kimisinin biraz sonra değineceğim bazı gerekçelerle başka platforma geçtiği, üzerine uygulama da geliştirmiş olduğum (aynı zamanda ios ve android için de uygulama geliştirdiğimi de belirteyim), gelişimini sürekli takip ettiğim bu platform hakkında neydi ne değildi niye başarısız oldu müsade edin iki kelam edeyim. eleştirilerim de dahil. zira bir fanboy değilim. eleştirilecek yerlerini de dibine kadar eleştiririm.
  
  "windows mobile ağır çalışan, hatalarla dolu, sıkışınca kendi kendine reset atan bir işletim sistemiydi. "
  
  bunu hangi istatistiğe, kullanıcı memnuniyeti anketine, saygın teknoloji review yayınlarına dayandırarak söylüyorsunuz bilmiyorum ancak windows mobile böyle bir işletim sistemi değil. platformlara objektif bakan ve bu platformu geçmişinde kısa süre de olsa kullanmış olan insanlara sorarsanız neredeyse tamamının bu işletim sisteminin performansı ve akıcılığından son derece memnun olduğunu söylediklerini görürsünüz. bilinen tüm "saygın" teknoloji yayınlarının (fanboy komünitelerini geçin) geçmişte ve şimdi dahi windows mobile ile ilgili yaptıkları yayınlara bakıldığında da windows mobile'ın performans ve stabilite açısından kötü şekilde eleştirildiğini göremezsiniz. örneğin windows phone'un çok düşük donanımlı cihazlarda bile aynı akıcı smooth lag-free arayüz tecrübesi ile nam salmış bir işletim sistemiydi. bakın ben kendi deneyimimi öne çıkarıp kesin öyle demiyorum. insanlar windows mobile'ın geleceği çıkmaza girmeye başladığında bile bilinçli kullanıcıları arkasında durmaya devam etti. ama gidenlerin çoğu her ne kadar da performansı memnun edici olsa da bu platformdan çıkmalarının sebebi tek ve basitti. misal snapchat'i kullanamıyorsam isterse uzay teknolojisi olsun benim için bir anlam ifade etmez deyip bıraktı adam. ancak tek derdi spesifik uygulama eksikliğini çok sorun etmeyen daha bilinçli kullanıcı kitlesi uzun süre bu işletim sistemini daily-drive kullandı. hala kullananlar var. hali hazırda kullanmayan ve fanboyluk yapmayan insanların bile hakkında uygulama problemleri olmasaydı tasarımı ve performansı çok hoş kullanırdım dediklerini görürsünüz.
  
  gelelim tasarımına. denmiş ki o bilgisayardaki görüntüsünün? (arayüz demek istedi sanırım) telefona uyarlanmışmış. gene yanlış. tile based arayüz tasarımı bilgisayardan telefona değil, telefondan bilgisayar arayüzüne aktarılmış bir konsepttir. ilk olarak windows phone 7 serisinde kullanılmaya başlanan tile (kutucuk) tabanlı tasarım (metro ui olarak da bilinir) windows 8 işletim sistemiyle birlikte pc ve tabletlere de getirildi cihazlar arasındaki ortak uygulama platformu oluşturması amacıyla. daha sonradan canlı akış özelliği getirilerek live tile halini aldı. kişisel zevkler tartışılmaz ancak bir amacı olan bir sistemi zırt pırt sağa sola kayan bir facia olarak adlandırmak da "ben beğenmediysem dünyanın en boktan şeyidir" demekle aynı. bana hitap etmiyor dersin anlarım da bok atmak da neyin nesi. kaldı ki live tile tasarımlı ana ekran konsepti pek çok insan tarafından beğenilen ve pek çok ödül almış bir yaklaşım. neden? çünkü ekstra hiçbir efor sarfetmeden tek bir bakışla pek çok uygulamadan bilgi alabilmeni sağlıyor. o zırt pırt saga sola aşağı yukarı kayan şeyler de anlık olarak uygulamanın sağladığı feedlerin güncellenmesi olayı. insanlar bu yüzden bu tasarımı gayet de seviyorlar. ayrıca live tile tabanlı ui tasarımının pek çok tasarım ödülü de aldığını belirtmiş miydim?
  
  wikipedia'dan alıntı;
  -----
  at its idea 2011 ceremony, the industrial designers society of america (idsa) gave windows phone 7, which uses the ui, its "gold interactive" award, its "people's choice award", and a "best in show" award.
  -----
  
  o kadar işi gücü tasarım olan ve bununla uğraşan kafa patladan insan hiçbir boktan anlamıyor ama paşamız tek kelimeyle herşeyi sikip atabiliyor. adamdaki özgüvene gel. tasarımı benim en çok hoşuma giden ve tercih sebeplerimin başında gelen bir özellik. aynı özellik bugün windows 10 bilgisayarlarımızın başlat menüsünde de var. insanlar orayı zevklerine göre düzenleyip anlık olarak bilgi akışını takip edebiliyorlar. aynını telefonda yapıyorsun. o statik kazma gibi ikon üzerinde notification count'dan ibaret kanıksanmış konsept beni açmıyor. android bu açığı widget ile kapatmaya çalışıyor ama nereye kadar? ölçeklendirmesi başarısız, ekrana düzgün konumlandırması başarısız. ios'u başka dünya zaten.
  
  uygulamalardan https://i.hizliresim.com/5g7ex5.png bu şekilde tek bakışta bilgi almak neden facia olsun ahahaha?
  
  neyse bu kadar laftan sonra windows phone neden insanlar tarafından tercih edilmedi ve başarısızlığa doğru sürüklendi.
  
  elbette herkesin aklına ilk gelen app gap denilen uygulama eksikliği. ancak herkesin sandığı gibi bu hatada microsoft'un payı çok küçük nedenine ileride değineceğim. sorunu yaratan ana unsur altına basa basa söylüyorum başını google'ın çektiği birkaç sosyal ağ şirketleri. windows phone 8 ilk çıktığında google microsoft'a yardımcı olmamış, uygulamalarını windows store'a çıkarmamışlardı. microsoft bu eksiği kapamak için o uygulamaları "içinde facebook'un da olduğu" bizzat kendisi yazdı. bunlardan biri de youtube uygulamasıydı. öyle ki bu google'ın kendi orjinal uygulamasından bile güzeldi ve tonla özellik barındırıyordu. bir de reklam gösterimi yapmıyordu. bunu gören google microsoft'u dava etmekle tehdit etti. microsoft reklam gösterimi yapan versiyonuyla uygulamayı güncelledi. ancak bu noktadan sonra google microsoft'a bu konuda iyice bilenmiş oldu. zaten ayak diretirken iyice platformu görmezden geldiler. tek bir adet bile uygulamasını port etmedi. en büyük puştluğu da google yapmıştır. ancak o dönemler bunlar google'ın uygulama çıkarmaması konusu dert edilmedi ve çabuk atlatıldı. zaten kimse de google uygulamasını windows phone'da aramadı çünkü aynı işi yapan microsoft'un kendi çözümleri vardı ve tercih edildiler. kimse pek sikine takmadı google'ı. vine popülerdi vine windows phone için uygulama çıkardı. twitter falan zaten mevcuttu. o dönem windows phone sıkıntı yaşamadan devam ediyordu. ne zaman snapchat ortaya çıktı ve yaygınlaşmaya başladı o zaman bazı sıkıntılar meydana gelmeye başladı. aynı dönemde instagram da popülerleşmeye başladı. işte o sırada bu iki uygulamanın resmi portları mevcut değildi. microsoft bu süreçte çok fazla çaba sarfetti. o şirketlerle işbirliği yapmaya yanaştı ancak olmadı. hele o snapchat denilen bir boka yararı olmayan abuk sabuk uygulamanın şirketi snap inc. ve başındaki ceo'su olacak dallama sanki teknolojiye kendi yön veriyormuş gibi bu işbirliklerinden kaçındı. ne kadar da saçma olsa uygulama popülerdi. zaten bu süreçte windows phone bu gerekçe ile oldukça fazla kullanıcı kaybetti.
  
  o dönem windows phone'un program manager'lığını yapan joe belfiore olayı geçen gün attığı o tweette özetledi.
  
  https://twitter.com/…iore/status/917071857370595328
  
  windows phone ekosistemini zenginleştirmek için neler yaptıklarını kısaca belirtmiş. windows phone döneminin en iyi servislerini sunmasına rağmen, misal bilen bilir efsane bir mix radio vardı. ses, video ve fotoğrafçılık konusunda aşmış yazılımları vardı. çoğu hala kullanılıyor. bunlara rağmen çoğunluğun tercih ettiği saçma sapan bir uygulama olmadığı için kullanıcı kaybetmeye başladı. instagram ile işbirliğine gidildi o dönem instagram bir beta uygulaması çıkardı ancak onun da geliştirilmesi tamamlanmadı. hali hazırda uygulaması olan kimi servisler, bankalar vs. bu düşüş sonrası uygulamalarını güncellememeye başladılar. sadece store'da tutarak varolan kullanıcıları desteklediler. kimisi daha sonra backendlerini vs güncellediklerinden yahut farklı sebeplerle tamamen store'dan uygulamaları çektiler.
  
  bu dönemde microsoft iki projeye girişti. birisi project astoria denilen android apk uygulamalarını windows phone altında çalıştıran subsystem, bir diğeri de windows bridge for ios projesi. project astoria'nın duyulması bile kullanıcıları windows phone için native uygulama geliştirme zahmetine sokmaktan alıkoydu. herkes böyle bir beklenti içine girdi. microsoft project astoria'lı windows phone os demoları gösterdi. o demoların konusu da elbette başbelası snapchat uygulamasıydı. bakın snapchat'i nasıl çalıştırıyor diye. daha sonra windows phone ekosistemini iyice baltalayacağı farkedilerek proje rafa kaldırıldı. ancak olan oldu kimse o noktadan sonra sıfırdan uygulama geliştirmek istemedi. bu windows phone'a zarar vermiş microsoft'un yaptığı hatalardan biridir. bir diğer proje windows bridge for ios. bu proje ise ios için yazılmış uygulamanın proje ve kaynak kodlarını alıp kendi uwp versiyonuna çevirerek derliyordu. bu sayede ios için yazılan uygulamalar birkaç tıkla uwp versiyonuna dönüştürülüyordu ancak bu facebook'un instagram'ı satın almasından sonra instragram ve facebook haricinde kimsenin dikkatini çekmedi. bugün windows 10 mobile üzerinde ios ve androidde çalışan şeklinin aynısı bu sayede şuan çalışıyor. keza aynı şekilde facebook messenger. bu sistem en azından uygulamaları uwp altyapısında çalıştırıyordu.
  
  windows phone'un sonuna kadar arkasında durup destek veren şirketlerden biri ve en başı facebook'tur. bu sayede facebook, facebook messenger, whatsapp, instagram bu uygulamalar güncel haliyle windows phone'da halen kullanılabiliyor.
  
  microsoft'un windows phone alanındaki bir diğer hatası (yapılan eleştirilerde bir tek buna katılabilirim) sdk'sı inanılmaz daraltılmış, kısıtlanmıştı. bizzat uygulama geliştirmiş biri olarak çok rahat söyleyebilirim. developer'lara akıllarındaki uygulamayı yazabilecek özgürlüğü vermiyordu. örneğin windows store'da screen recorder app'i bulamazsınız. neden mi? çünkü windows 10 mobile eğer bir vendor veya microsoft imzalı sistem uygulaması değilseniz kendi uygulamanızın bir başka uygulamanın ekranına ulaşmanıza izin vermez. güvenlik gerekçeleriyle pek çok yapılması istenen uygulamalar bu sayede asla gerçeklenememiştir. örneğin siz telefonun ses mixerinden akan sesi capture edemezsiniz. bu da güvenlik sebebiyle yapılan kısıtlardan biriydi. bu ve buna benzer pek çok uygulama alanını zenginleştirebilecek essential uygulamalar bu kısıt sebebiyle asla gerçeklenememiştir. benim en uyuz olduğum noktası da budur.
  
  bu süreç bu şekilde devam etti. microsoft ve nokia bu süreçte pek çok internal cihaz ve teknoloji geliştirdi. ancak farkına varıldı ki insanların istediği uygulamalar platformda olmadıktan sonra isterse uzay teknolojisi koysunlar tercih edilmeyecekti.
  
  misal teknolojilerden biri microsoft ve nokia'nın prototip cihazı mclaren. gerçek anlamda 3d touch özellikleri sunan bir telefon. telefonu neresinden kavradığınızı algılayan, ekrana parmağınızın ne kadar yaklaştığını algılayıp gesture olarak işleyen bir cihazdı. ancak çıkarılsa bile sırf bu sebepten başarı sağlayabileceği beklenmediğinden piyasaya çıkarılmadı.
  
  https://youtu.be/bsk-xuhufpu?t=240 buradan görülebilir.
  
  yahut bugün çerçevesiz tasarım diye öve öve bitiremedikleri şeyi 2014 yılında microsoft yapmıştı ancak piyasaya sürülmedi.
  
  https://www.theverge.com/…totype-bezel-less-display
  
  gerekçe aynı. bunlar şirketin içsel olarak geliştirdikleri ancak yeni gün yüzüne çıkan çalışmaları. microsoft bu şekilde gitmek yerine en azından daha çok iş dünyasına hitap eden ama son kullanıcıyı da memnun edebilecek bir sistem yapmayı planladı. sonrasında windows 10 mobile ve onlarla beraber piyasaya sürülen microsoft lumia 950 ve 950xl ve x50 serisi cihazlar boy gösterdi.
  
  bu cihazlarla beraber çalışan continuum özelliği duyuruldu. yani telefonu bir ekrana bağlayıp tıpkı bilgisayarda çalışıyormuşçasına uwp uygulamaları kullanabilmeye imkan veriyordu. donanımsal özellikleri fazlasıyla tatmin ediyordu. kaldı ki bugün bile donanımı, kamera yetenekleri 2017 yılının çoğu flagship telefonunda mevcut değil.
  
  o açıdan biz alırken iphone'a değil ios'a bakarız lafına hak veriyorum. sebebi de basit. uygulamalar ilk önce ios öncelikli hazırlandığı için bu sözün haklılık payı var. bu yüzden apple donanımsal olarak çok da matah olmayan ancak ios'un potansiyelinin arkasına sığınarak bu kadar ilerleyebiliyor. eğer tercih kıstası saf işletim sistemi ve donanım yeteneği olsaydı bugün windows phone çok büyük bir kullanıcı kitlesi tarafından halen kullanılıyor olurdu.
  
  şu gerçeği ister kabul edin ister kabul etmeyin. microsoft donanım ve yazılım teknolojisinde çağının ilerisinde şeyler yapmış ve halen yapan bir şirket. ve microsoft windows phone'u ayakta tutabilmek için çok fazla şey yaptı. kimisi ters tepti kimisi biraz daha ayakta tuttu. ancak sosyal ağlar ve servisler tarafından destek görmedikten sonra pazarda tutunabilmesinin şansı yoktu. şurası da var tüm bunlara rağmen nedenini anlamadığım bir istekle hala bu platform için uygulama geliştiren şirketler ve sosyal ağlar var. misal fitbit adamlar deli gibi full uwp destekleyen versiyon çıkarıp, üstüne deli gibi destek veriyorlar. kimisi de olaylardan bağımsız sikimde mi diye aynen devam ediyor.
  
  abuk sabuk beklentileri olmayan tasarımı, performansı, özellikleri hoşuna giden windows phone kullanıcıları uzun süre bunu gayet güzel kullandılar. bu sonuna geldi goygoyu yıllardır sürer üstelik. daha düne kadar bill gates bu platformu kullanıyordu, teknoloji dünyasının sözüne değer verilen pek çok kişisi bunu kullanıyordu. misal türkiye'den örnek vermek gerekirse levent pekcan. bu adamlar o kadar zaman bu kadar dandirik şeyi sırf mazoşistlik olsun diye kullandı yani? kimisi artık beklentilerini karşılamadığı için ayrıldı, kimisi gelecek görmediği için kimisi yine kullanmaya devam etti 2. cihaz olarak.
  
  ben de hala kullanıcısıyım. ve rahatlıkla söylüyorum. bu sistemi kullanırken aldığım memnuniyeti hiçbir platform ve cihazdan almadığımı belirteyim. ios ve android'i yeterince tecrübe kazanacak kadar kullandım ve o durumdan sonra dahi en iyisinin windows phone olduğuna karar verip geri döndüm. ayrıca android'i ben ios ve windows phone ile kıyasa bile sokmam. hayatımda edindiğim en kötü tecrübe bir android çalıştıran cihaz kullanmak oldu.
  
  şuan kullanmak istediğim uygulamalar hali hazırda telefonumda mevcut. yani beni sıkıştıran ya artık başka bir yere geçmek lazım dedirten bir durum yok. öyle uygulama olayınca beleşçi de değilimdir. windows store'daki uygulamalara gömdüğüm paranın hesabını unuttum. öyle diyeyim. cihazımın donanımı, kalitesi, sağlamlığı, photography yetenekleri beni gayet tatmin ve memnun ediyor. şuan için benim açımdan sıkıntı yok.
  
  ancak olur da bir gün kullanım tecrübesi beni çıkmaza sokacak kadar daralırsa ve o güne kadar microsoft surface adı altında birşey çıkarmamış olursa sonraki tercihim ios olur android değil ondan eminim. üstelik ios'un kendi ekosistemi içinde çalışma ısrarını hiç sevmememe rağmen.
  
  microsoft'un sonraki hamlesi ne olacak diye sorulursa cevap windows'un köklü olarak değişiminde yatıyor. o açıdan windows phone'un artık yaşam sürecinin sonuna gelmiş yahut getirilmiş olması o açıdan çok da şaşılacak birşey değil.
  
  microsoft'un şuan üzerinde çalıştığı (bkz: andromeda os/@pointer) yeni adıyla windows core os ve (bkz: cshell) ile birlikte aygıtın şeklinden ve boyutundan bağımsız aynı işletim sistemini çalıştırma yeteği sayesinde ek çaba sarfetmeden mobil pazarında var olmaya çalışacağı aşikar. zaten qualcomm ile arm üzerinde x86 windows çalıştırma çabaları da bunun bir adımı. ayrıca microsoft uwp'nin windows'un geleceği olduğunu şimdiden herkese duyurmuş durumda. artık şirketlere uygulamanızın uwp versiyonunu çıkarsanız iyi edersiniz şeklinde telkinler veriyor. ve şimdiden pek çok şirket uygulamalarını desktop uwp için port ettiler. windows 10s gibi girişimler de esasında uwp'yi daha ön plana çıkarmak için yapılan bir ürün oldu.
  
  yani ileride microsoft one windows platformunu kullanmaya başladığında tüm uygulamalar çoktan bir tablet kullanıcısının da telefon kullanıcısının da xbox kullanıcısının da bilgisayarında hali hazırda var olmuş olacak. bu yakın gelecekte microsoft'un desktop os işinde ilerlemesini sağlayabileceği gibi otomatik olarak mobil piyasasına çabasız girip ekosistemini çoktan oluşturmuş olacak.
  
  cshell'in sağladığı avantaj da şu ki continuum olayını daha ileri taşımış olması. continuum'un ilk hali oldukça kısıtlı iken cshell'in sağladığı continuum bir pc tecrübesinden farksız kullanım olanağı sunuyor.
  
  https://youtu.be/ynxtmtlrm6u?t=186
  
  hal böyle olunca bir mobil cihaz aynı zamanda cebinizde full feature bir pc de taşımanız manasına geliyor. sözün özü microsoft her daim yeni ve farklı şeyleri denemiş çoğunda başarı sağlamış telefon konusunda olduğu gibi kimisinde teknik manada herşey gayet iyiyken bile insan faktöründen dolayı başarısız olabilmiş bir şirket.
  
  bugün pek çok üründe google ön plana çıkarken microsoft'un yaptıkları bazı alışkanlıklar sebebiyle gün yüzüne pek çıkarılmaz.
  
  misal bir örnek
  (bkz: bing translator/@pointer)
  
  yahut yine cahil bir fanboy'a verdiğim ayarda microsoft'un neden tam manasıyla bir teknoloji şirketi olduğunu anlattığım entry
  
  (bkz: #70590646)
  
  bu zannedilmesin ki microsoft fanboy'u falanım. zerre alakam yok. yukarda görülebileceği gibi windows phone'un iyi yanlarını eksiklerini microsoft'un hatalarını da anlattım. windows 8 çıkarılıp pc'lere metro ui dayatıldığında burada microsoft'u yerin dibine sokarcasına eleştirmiştim. hatta o dönemler sözlükte hala burada mı bilmiyorum ayi tedybearogullari diye bir kullanıcı vardı. misal o adam yanlış bir yaklaşım olduğu halde deli gibi savunurdu. tam bir microsoft fanboyu idi kendisi. e sonra ne oldu microsoft windows 8.1 de biraz iyileştirmeye gitti. sonra windows 10'da tam manasıyla kaldırıp start menuye o live tile'lı tasarımı entegre etti. ve bana kalırsa son derece de mantıklı ve güzel bir tasarım halini aldı.
  
  ancak nedense sürekli bazı şirketlerin fanboyları gelip burada akıl mantık zorlayan, tamamen yalan yanlış ve uyduruk bilgilerle şöyle oldu, böyle oldu diye ahkam kesebiliyor. oturun iki birşeyler okuyun. teknolojiyi shiftdelete.net donanımhaber ya da haber sitelerinin teknoloji kısımlarından takip etmeyin azıcık.
  
  windows phone bana müthiş bir smartphone kullanım tecrübesi sundu. birgün bu platformdan ayrılmam gerekirse yahut muhtemel yeni bir microsoft ürünü hoşuma gider ve oraya geçersem, bu sistemi her zaman iyi bir şekilde hatırlayacağım.