john dewey

• 1859 vermont doğumlu amerikalı filozof ve eğitimci. hegelci ve darwinci bir çizgiden gelir, sonra pragmatizme kayar ve eğitim, mantık, bilgi kuramı, demokrasi ve sanat üstüne yazar. son zamanlarda amerika'nın dışında foucault sayesinde yeniden gündeme geldi.
  
  dewey'nin asıl güzelliği kolları sıvamış bir filozof olmasıdır. birçok filozofun tersine, eğitim, demokrasi ve sanat konularında somut deneyler yapmış, bunları uygulamış, bunlar uğruna eylemlere katılmış ve belki hepsinden yüzünün akıyla çıkmış: chicago üniversitesi'nde bir "laboratuar okul"da eğitim konusunda deneysel araştırmalar yapmış, öncü bir sanat eğitimi kurumu olan "barnes vakfı"nın^* kuruluşunda rol oynamış, amerika'da kadınların oy hakkı kazanması ve öğretmenlerin sendikalaşması için eylemlere katılmış, tutucuların saldırısına karşı analitikçi bertrand russell'a arka çıkmış, troçki aleyhinde suçlamaları araştırma kurulunda yer almış ve tabii türkiye'de köy enstitülerinin kurulmasına esin kaynağı olmuş.
  
  dewey öğretim birliğinin^* ilan edildiği 1924 yılının yazında atatürk'ün davetiyle türkiye'ye gelmiş, istanbul'da istanbul üniversitesi'nde, robert kolej ve galatasaray lisesi'nde, ayrıca izmir, bursa ve ankara'da eğitim konusunda incelemelerde bulunmuş. bu incelemeler sırasında rapor hazırlayıp dönemin eğitim bakanlığına sunmuş. bu rapor yalnızca türkiye'nin o dönemki durumunu ünlü bir filozofun gözünden yansıtması bakımından değil, pragmatist bir filozofun somut koşullarda istikrar-değişim arasındaki dengeyi kurmaya çalışmasını göstermesi bakımından da ilginçtir. "report and recommendation upon turkish education" başlıklı rapor "türkiye maarifi hakkında rapor" başlığıyla türkçeye çevrilip 1939'da, 1952'de ve 1990'da eğitim bakanlığınca basılmışsa da raporun ingilizcesine de türkçe çevirisine de sanırım internet üzerinden ulaşılamıyor. [düzeltme: thomas aquianas nick'li yazarın işaret etmesiyle metnin ingilizcesi bulundu http://chipbruce.files.wordpress.com/…ey_turkey.pdf]
  
  bu haliyle türkiye'de ihmal edilmesi belki en şaşırtıcı filozof.
• atatürk'ün adam gibi bir eğitim sistemi kurulması konusunda fikir almak için 1920'lerde türkiye'ye çağırdığı, william james'in felsefesi(pragmatizm) üzerine kasmış amerikalı enstrümentalist filozof.
• 1924 yilinda atatürk tarafindan türkiye'ye egitim sistemini incelemek icin cagirilann egitim kuramcisi, filozof.
  
  tukiye'ye egitim sistemini incelemek uzere gelmistir. cumhuriyetin ilani ile yeniden yapilandirma surecine hizli bir sekilde giren turkiye, egitim sisteminin de reform icersinde oldugu yillarda yapilan bu ziyaretle egitim sistemine dair goruslerinin raporlastirilmasi istemistir. bu baglamda yaklasik 2 ay suren ziyaret sonrasinda hazirlanan raporda su konular yer almistir.
  
  turkiye'nin cumhuriyetle gelen yeniden yapilanma surecinde egitimde reform cabasi icinde bulundugu ancak turkiye'de asiri merkezilesme cabalarinin milli egitim bakanligi^* ile kurulmaya calisildigi bu durumun reformlari olumsuz etkiledigini ifade etmistir. ayrica, kirsal alanlarda ihtiyac duyulan köy enstitülerilerin kurulmasi ve yayginlastirilmasi icin benzer bir sistemi onermis ve daha sonra haya bulacak bu yapiya yon vermistir. bununla birlikte john dewey hazirladigi raporla ilkogretim programlarinin gelistirilmesine de agirlik vermistir.
  
  john dewey'in fikri hasan ali yucel'in azmi ile acilan köy enstitüleri 1945 yilina gelindiginde ise hakkında komünistlerin, dinsizlerin yetistigi, fuhus yuvasi oldugu soylenerek saldiri kampanyalari baslatildi. suanki egitim kurumumuz ise tamamen ezbere dayali somut islemler doneminde gorulen tersi cevirebilme ozelligini bile kullanamayan ogrecilerden olusuyor. 8. sinif bir ogrenci 8x9=72 diyebiliyor ama 9x8 diye sorsaniz zorlaniyor. iste boyle ezberci bir egitim.
• my pedagogic creed adli yazisi günümüz modern eğitim sistemini kökünden eleştiren bir yapıttır. john dewey eğitimde rekabetin azalması gerektiğini savunur, eğitimin metalaşmaması gerektiği üzerinde yazıları vardır. eğitim alanında, bizim eğitim sistemimizin oluşmasında da çok önemli bir düşünürdür. atatürk tarafından türkiye'ye çağrılmıştır eğitim reformu hakkında hasan ali yücel'e ve ismail hakkı tonguç'la görüşmeleri meşhurdur...
• zamaninda ''amerika'nin yetistirdigi degil, amerika'yi yetistiren insan'' sozuyle bahsedilen egitimci.
• türkiye'ye getirilmesi çok büyük bir şanstı bu filozofun. sadece bu olay bile dönemin ileri gelenleri ve devlet adamlarının vizyonu hakkında bizi rahatlıkla fikir sahibi yapar. 2009 yerel seçim afişlerinin üzerinde yazan vizyoner mefhumu bu anlamda çok havada kalmaktadır. vizyoner diye bir sözcüğün dilimizde bulunmaması ise, burada hakkında yorum yapmaktan kaçınacağım bambaşka bir yazı konusudur. john dewey, eğitimde öğrenci odaklı bakış açısıyla her öğrencinin kendi bireysel yetenek ve becerilerine göre üzerlerine eğilinmesi gereken değerler olduğunu söylemiş, köy enstitülerine giden yolun temellerini atmıştır. köy enstitülerinin akıbeti hepimizin malumudur. öğrenci eksenli bakış açısı şu an türkiye'nin en çok ihtiyaç duyduğu şey. fakat john dewey isimli bir düşün insanı ve onun görüşlerinden yetkililerden kaçının haberdar olduğu ise meçhul. doruk yayınlarından çıkan kitapları ilk okuma yapmak isteyenler için işe yarayacaktır. ben test çözmeye gidiyorum.
• 1924 yılında atatürk tarafından türkiye‘ye eğitim sisteminin incelenmesi ve kurulması için cağırılan eğitim kuramcısı, pragmatist filozof. o öğrenmenin dolayısıyla eğitiminin en önemli kısmının problem çözme yeteneğine dayalı olduğuna, ezberci eğitim yerine kişinin ilgi ve yeteneklerine uygun eğitim ile anlayarak öğrenmesi gerektiğine inanmıştır. türkiye‘de ki ezberci eğitim sitemi düşünüldüğünde 1920‘li yıllarda kurmaya çalıştığı eğitim sistemi ve onun düşünceleri gerçekten manidardır
• --- spoiler ---
  
  yetimlerevi
  
  bu kurumları, özellikle kız yetimevlerini gezmek için daha az vaktim oldu. ama bu yetimevlerinde teknik ve endüstriyel eğitime yol açılmış olmasından duygulandım. boğaz'ın yukarılarında gezdiğim özel bir yetimevi buna şaşılası bir örnektir. bahçenin geniş ve çeşitli parçalarında uzman bir kişinin denetimi altında öğrenciler tarımla uğraşıyorlar. erkek çocuklarla kızlar ev ve mutfak işlerini yaparak ev yönetimine alışıyorlar. bunun sonucu olarak, bir yandan çocuklar, değerli bir şey meydana getirmekten çok mutluluk duyuyor, öte yandan yetimevlerinin giderleri en az düzeye indirilmiş oluyor ve çocuklar ileride yaşam işlerine yarayacak şeyleri öğrenmiş oluyor.
  --- spoiler ---
  
  1924 yılında yapılan incelemeler sonrasında hazırlanan ve 1939'da basılan esas rapordan alıntı
  
  raporun tamamı için
• ona gore okul, cocuklari hayata hazirlayan yer degil; hayatla ilgili problemlerin arastirilip yasanarak ogrenildigi gercek bir yasam alani olmalidir.
• "bir mufredat programindaki dersler, toplum yasamanin ihtiyaclarini dikkate alacak sekilde olmalidir. toplumsal olarak en temel olan olgularin grupla paylasilmasi gereklidir. egitim oncelikle insani olmali, ondan sonra mesleki olmalidir."
  
  john dewey