john dewey

• 1859 vermont doğumlu amerikalı filozof ve eğitimci. hegelci ve darwinci bir çizgiden gelir, sonra pragmatizme kayar ve eğitim, mantık, bilgi kuramı, demokrasi ve sanat üstüne yazar. son zamanlarda amerika'nın dışında foucault sayesinde yeniden gündeme geldi.
  
  dewey'nin asıl güzelliği kolları sıvamış bir filozof olmasıdır. birçok filozofun tersine, eğitim, demokrasi ve sanat konularında somut deneyler yapmış, bunları uygulamış, bunlar uğruna eylemlere katılmış ve belki hepsinden yüzünün akıyla çıkmış: chicago üniversitesi'nde bir "laboratuar okul"da eğitim konusunda deneysel araştırmalar yapmış, öncü bir sanat eğitimi kurumu olan "barnes vakfı"nın^* kuruluşunda rol oynamış, amerika'da kadınların oy hakkı kazanması ve öğretmenlerin sendikalaşması için eylemlere katılmış, tutucuların saldırısına karşı analitikçi bertrand russell'a arka çıkmış, troçki aleyhinde suçlamaları araştırma kurulunda yer almış ve tabii türkiye'de köy enstitülerinin kurulmasına esin kaynağı olmuş.
  
  dewey öğretim birliğinin^* ilan edildiği 1924 yılının yazında atatürk'ün davetiyle türkiye'ye gelmiş, istanbul'da istanbul üniversitesi'nde, robert kolej ve galatasaray lisesi'nde, ayrıca izmir, bursa ve ankara'da eğitim konusunda incelemelerde bulunmuş. bu incelemeler sırasında rapor hazırlayıp dönemin eğitim bakanlığına sunmuş. bu rapor yalnızca türkiye'nin o dönemki durumunu ünlü bir filozofun gözünden yansıtması bakımından değil, pragmatist bir filozofun somut koşullarda istikrar-değişim arasındaki dengeyi kurmaya çalışmasını göstermesi bakımından da ilginçtir. "report and recommendation upon turkish education" başlıklı rapor "türkiye maarifi hakkında rapor" başlığıyla türkçeye çevrilip 1939'da, 1952'de ve 1990'da eğitim bakanlığınca basılmışsa da raporun ingilizcesine de türkçe çevirisine de sanırım internet üzerinden ulaşılamıyor. [düzeltme: thomas aquianas nick'li yazarın işaret etmesiyle metnin ingilizcesi bulundu http://chipbruce.files.wordpress.com/…ey_turkey.pdf]
  
  bu haliyle türkiye'de ihmal edilmesi belki en şaşırtıcı filozof.