sosyal mübadele teorisi

• bireyin ne zaman ve nicin iliskiyi sonlandirmasi ya da devam etmesi gerektigini aciklayan teori. bireyler maksimum yarara ulasirken minimum maliyete katlanmak ister.
  
  ornegin:
  bu teoride iliskinin yararin yaninda bu yarara ulasirken maliyetlerin durumu iliskide onemlidir. su denklemle iliski devam ettirilir veya bitirilir.
  
  denklem: yarar-maliyet=sonuc
  pozitif iliski:
  sonuc>beklenen ise iliskiye devam et.
  negatif iliski:
  sonuc<beklenen ise iliskiyi bitir.
  
  not: yarari odul, getiri gibi; maliyeti riskler gibi dusunebiliriz. yarari arkadaslik, sosyallik, eglence vb.; maliyetleri harcanan zaman, para, emek vb. gibi kabul edebiliriz.
  
  konuyla ilgili filmler:
  1. the wolf of wall street(bkz: #47344905)
  2. friends with benefits
  3. this means war
• 1964 yılında blau tarafından geliştirilmiştir. bu teorinin özünde "davranış, ilgi, değer ve iletişim" gibi kavramlar yer almaktadır.
  
  sosyal mübadele teorisinde iki taraf arasındaki somut veya soyut alışverişten bahsedilmektedir ve bu ilişki ödül ve maliyet ekseninde açıklanmıştır. bu çerçevede ekonomik davranışlara benzemektedir. sosyal açıdan en çok getiri sağlayacak ve en az zarar verecek davranışlar ile ilişki biçimlenir.
  
  birbirine bağlı bu davranışların; belirli koşullar altında, mevcut ilişkinin kalitesini artıracağı düşünülmektedir. bu koşullardan biri de davranışların ödüllendirilmesidir. davranışlar ne kadar ödüllendirilir ise bireyler o yönde hareket etmeye devam edecektir. yani ödül ne kadar büyükse ya da katlanılan maliyet düşükse ilişki başarılı olarak görülmektedir. en az maliyet ile en fazla getiri tercih edilmektedir. sosyal mübadele olarak bahsedildiğinden ötürü buradaki maliyetin sadece ekonomik değildir. aynı zamanda "zaman, enerji" gibi bireyde götürüye neden olacak ölçütler de maliyet olarak sayılmaktadır.
  
  sosyal mübadelede ilişkiler karşılıklı ve eşitlik gibi esaslara dayanmaktadır. eğer hissedilen fayda veya maliyet eşit değilse taraflar arasındaki ilişki uzun süreli olarak devam etmez. aynı zamanda gönüllülük esastır. taraflar arasında ilişkiye zorunlu olma durumu varsa süreç olumsuz etkilenmektedir.
  
  sosyal mübadele teorisine birtakım eleştiriler getirilmiştir. örneğin kişinin davranışları, yani mizacı ön plana çıktığı için eleştirilmiştir. bunun nedeni tarafların birbirinin mizacından etkilenerek davranışlarının değişebilir olmasıdır. ayrıca sosyal ilişkilerin fayda-maliyet gibi ekonomik kavramlara dayandırılması da eleştiriye yol açmıştır.
  
  pazarlama alanında ise; sosyal mübadele teorisi, (bkz: ilişkisel pazarlama)ya katkılar sağlamıştır. bu alanda sosyal mübadele işbirliği, güven, bağlılık, paylaşılan değerler, bağımlılık, güç gibi kavramlarla açıklanmıştır.
• örgütsel vatandaşlık temelli tüm çalışmaların ana zeminini oluşturmaktadır. sosyal mübadele teorisi aslında ilişkilerdeki zorlamaları dayatmaları yok eder. ikincil teoride ise (ekonomik mübadele) dayatma ya da sözleşme gibi işlemlere bağlı kalınır.