ferit tüzün

• 1929-77 yılları arasında yaşamış türk besteci.
  ulvi cemal erkin ve necil kazım akses'in öğrencisi olmuştur. sonra eğitim bakanlığından aldığı
  burs ile almanya'da eğitimine devam etmiştir.
  orkestra için türk kapriçyosu, yöresel danslardan oluşan anadolu süiti, çeşmebaşı adlı bale süiti ve midasın kulakları adlı opera besteleri arasındadır.
• en çok çalınan ve tanınan eseri, orkestra için 3 bölümlü süit olan esintilerdir.
• 1941'de ankara devlet konservatuvarinin piyano bolumune ogrenci olarak girip, ucuncu sinifta girdigi sinavla iki sinif atlayarak kompozisyon bolumune kabul edilip, 1950 yilinda yuksek piyano bolumunden mezun oldu. necil kazım aksesin ogrencisi olarak, iki yil sonra ileri piyano bolumunu birincilikle bitirdi. milli egitim bakanliginin actigi yarismayi kazanarak, almanyaya orkestra sefligi egitimi almak uzere gidip, 1958 yilinda yuksek ihtisas diplomasini alip, bir sene munih operasinda yardimci sef olarak calisti. daha sonra turkiyeye donerek, once devlet opera ve balesinde seflik gorevini yurutup, daha sonra geldiği dob genel mudurlugu gorevini 1977 senesinde olene kadar surdurdu.
• çağdaş türk müziği bestecileri arasında, en renkli orkestrasyona sahip, en güzel tınıları elde eden besteci. müzikleri güzel olmasına karşın, derinlik taşımaz. cumhuriyet tarihindeki en operaya benzer operayı bestelemiştir.
  (bkz: midas'ın kulakları)
• ikinci kuşak bestecilerimiz arasında bir orkestralama ustası olarak tanınan tüzün, en verimli çağında aramızdan ayrılmıştır.
  
  öğretmen mustafa rahmi bey’in oğlu olan bestecimiz, küçük yaşta müziğe ilgi göstermiş, yeteneğini belli etmiştir. babasının ölümü dolayısıyla ortaokulu okumak için ankara’daki ablasının yanına giden küçük yetenek, ulvi cemal erkin’in dikkatini çekmiş ve 1941 yılında ankara devlet konservatuarı’na erkin’in piyano öğrencisi olarak girmiştir. konservatuarda yaptığı beste denemeleriyle de dikkat toplayan tüzün, necil kazım akses ile armoni ve kompozisyon çalışmıştır. 1950 yılında okulun piyano bölümünü, 1952’de bestelediği “senfoni” ile kompozisyon bölümünü bitiren besteci, 1954’de devlet bursunu kazanarak münih devlet müzik yüksek okulu’nda orkestra şefliği öğrenimini yapmaya başlamış, fritz lehmann ve adolf mennerich’in öğrencisi olmuştur. bu arada yaptığı beste çalışmaları, carl orff ve amadeus hartmann tarafından desteklenmiştir. “türk kapriçiyosu” adlı orkestra yapıtı, 1957 yılında münih filarmoni orkestrası’nca seslendirilmiştir. bu orkestradan yeni bir sipariş alan bestecimizin “humoresque” adlı orkestra yapıtı da başarı kazanmıştır. (yapıtın adı daha sonra “nasreddin hoca” olarak değiştirilmiştir).
  
  1956 yılında münih’te orkestra şefliği bölümünü bitiren tüzün, almanya’da bir yıl daha çalıştıktan sonra yurda dönmüş, ankara operası’na orkestra şefi olarak atanmış ve kısa bir süre sonra devlet opera ve balesi genel müdürlüğüne getirilmiştir. başarıyla sürdürmekte olduğu müziksel yaşam, 1977’de beklenmedik biçimde noktalanmıştır.
  
  ferit tüzün, halk müziğimizin melodik ve ritmik kaynaklarını çok iyi tanımış ve değerlendirmiştir. ancak, halk müziği temalarını kullanmamış, kendi özgün melodilerini yaratmıştır. onun yapıtlarında halk müziği bir “hatırlatma” özelliğindedir. bu sayede besteci, dilediği parlak renkleri coşkulu ritmlerle yoğurmuştur. orkestralama tekniğini de üstün olduğu için, onun yapıtları dinleyiciye çarpıcı renklerden oluşan bir demet niteliğinde gözükmektedir.
  
  ferit tüzün’ün, türk beşleri’nden, özellikle ulvi cemal erkin’den etkilenmiş olduğu söylenebilir. bununla birlikte stravinski ve bartok’u da yer yer andıran bir deyiş kullanmıştır. gereğinde gülmece öğelerine yönelmiş, sonuçta duygu yüklü bir müzikal ifadeyi başarıyla sunmayı bilmiştir.
  
  bestecinin karakteristik özelliklerini yansıtan yapıtı “çeşmebaşı” dır. bu bale suiti, ülkemizde sıkça seslendirilen orkestra yapıtları arasındadır. tüzün, güçlü bir müziksel anlatımın sürükleyiciliğine inandığı için, “fışkıran bir müziğin beraberinde biçimi de getireceğini” belirtmiştir. bu sözleriyle müziksel amacı açıklanmış olmaktadır.
  
  “çeşmebaşı” bale suitinin üç bölümü (1958), türk kapriçiyosu ve humerosque (nasreddin hoca), münih’teki f.e.c. leuckart yayınevi tarafından basılmıştır. geniş bilgi için ankara devlet opera ve balesi’ne başvurulabilir. ferit tüzün’ün başlıca eserleri şunlardır:
  
  opera ve bale eserleri
  
  1) “midas’ın kulakları”, iki perde, güngör dilmen’in librettosu üzerine, 1966 – 1969.
  2) “çeşmebaşı”, bale suiti, büyük orkestra için, 1964.
  
  orkestra ve koro eserler
  
  1) “ninni”, orkestra eseri, 1950.
  2) “senfoni”, orkestra eseri, 1952.
  3) “atatürk”, cahit külebi’nin şiiri üzerine, orkestra eseri, 1952.
  4) “anadolu”, orkestra suiti, 1954.
  5) “türk kapriçiyosu”, orkestra eseri, 1956.
  6) “humerosque (nasreddin hoca)”, orkestra eseri, 1956.
  7) “esintiler”, orkestra eseri, 1965.
  8) “altı türkü”, dört sesli koro için, 1964.
  
  piyano, oda müziği ve sahne müziği eserleri
  
  1) “trio”, keman piyano ve viyolonsel için, oda müziği eseri, 1050.
  2) “duo”, keman ve piyano için, oda müziği eseri, 1950.
  3) “piyano parçaları”, 1948.
  4) “tema ve çeşitlemeler”, piyano eseri, 1950.
  5) “canzonetta ve gavotta”, piyano eseri, 1950.
  6) “bir piyes yazalım”, sahne müziği eseri.
• esintiler: http://video.bilkent.edu.tr/…4&lang=tr&series_id=29
• 1977 yılında ölmeden önce kendi daktilosuyla yazdığı yaşam öyküsü şöyle:
  
  "1929 yılında istanbul'da doğdu. ankara'da ortaokul birinci sınıfa gittiği sırada (1941) yılında ankara devlet konservatuvarı sınavını kazanarak ulvi cemal erkin'in piyano sınıfına alındı. bu öğrenimin üçüncü yılında iki sınıf atlayarak kompozisyon bölümü sınavını kazandı ve necil kazım akses'in öğrencisi oldu. böylece, konservatuvardaki öğrenimini iki dalda elele yürüterek 1950 yılında yüksek piyano bölümünü ve 1952'de de ileri kompozisyon bölümünü okul birincisi olarak bitirdi.
  1954 yılında, milli eğitim bakanlığı'nın açtığı avrupa sınavının kazanarak, orkestra şefliği öğrenimi yapmak üzere almanya'ya gönderildi. münih devlet müzik akademisinde fritz lehmann, kurt eichborn, adolf mennerich ve gotthold e. lessing ile orkestra yöneticiliği, özel olarak da karl amadeus hartmann ve carl orff ile kompozisyon çalışmaları yaptı. 1958'de münih devlet müzik akademisi'ni bitirerek münih devlet operası'nda şef yardımcılığında bulundu ve çeşitli illerde konuk olarak orkestra konserleri yönetti. 1959 yılında öğrenim süresi bittiğinden yurda döndü, ankara devlet opera ve balesi şefliğine getirildi.
  o günden bugüne bestecilik çalışmaları yanında devlet opera ve balesi'nin ankara ve istanbul'daki birçok temsilleri ile birçok senfonik konserleri de yönetmiştir. eserleri türkiye'de olduğu gibi avrupa ve amerika'da da çalınmaktadır." (şefik kahramankaptan'ın özel arşivinden)
• tekfen flarmoni orkestrasının mart ayındaki konserinde kendimden geçerek dinlediğim enfes parçanın bestecisi çeşmebaşı süiti herkes dinlesin