il portiere di notte

• yaklasik bir sene once imdb'de ismine rastgelip indirdigim ve begendigim film. last tango in paris tarzi dark nihilizm ogeleri bulunduran, agirlikli olarak iyi ve kotunun belirsizligini korudugu, victim ile oppressor arasinda dialectic bir iliskinin varligini ima eden bir sunum. farkli bir ask cesidi uzerine filmlere ornek olarak, secretary'ye de bakilabilir. il portiere di notte ile kiyaslandiginda kalplere ve vicdanlara daha hafif gelir ve daha presentable bir formattadir.
  
  posterindeki resimde de gorulecegi sekilde, charlotte ramplingin uzerinde sadece ss sapkasi, askili cizgili pantolon, ve cizme olacak sekilde "wenn ich mir was wünschen dürfte [if i could wish something]" isimli sarkiyi soyledigi yer paha bicilmez degerdedir. sarki filmin ana karakterlerinin arasindaki grift ve anlasilmaz ask iliskisinin ozune dokunur, mahiyetindeki insani tezati ve dogal carpikligi vurgular.
  
  bu manada eser aslinda epey nietzschian'dir. bana kalirsa, yonetmen filmin nazi subayi-kurbani arasinda gecen halini inceleyerek bir controversy yaratmayi amaclamis. filmde subayin diger nazi arkadaslari gayet pozitivist bir mantikla yaptiklari suclari kendi aralarinda gunah cikarma mantiginda sayip dokerek ve deviant behaviour'da olduklarini kabul ederek gunahlarindan arinacaklari kanaatindeler. halbuki subay insanin dogasinda carpiklik oldugunun farkindadir. yoksa, bu film baska bir suc ve kurbani uzerine de olabilirdi. bu baglamda benzer ama cok farkli bir ornek olarak billy bob thorntonun oynadigi sling blade (1996) filmi de izlenebilir.
  
  bazilarinin filmin ana fikri sandiklari konulardan (nazizm, soykirim, etc.) bagimsiz olarak, film aslinda degisik bir ask cesidinin (demented oldugu soylenebilir, yonetmenin yaklasimina itirazlar kendisine yapilmalidir) oykusudur. sarkida ifade edildigi kadariyla mutlu olmak icin insanin uzulmesi de lazimdir. siyah yokken beyazin degeri anlasilmaz; komuru elmasa donduren uzerine uygulanan basinctir. insan ayni zamanda aski icin bir o kadar da surunmek ister, masukunun rizasini arzular, yoksa o askin degeri yoktur. bazen roller degisse de leyla naz makamindadir ve mecnun da bu ugurda herseyini vermeye hazirdir. askin insaasi icin gerekli unsur sehvet degildir. sehvet ile insaa edilen ihanet ile bozulur.
  
  sarki acikli ve dokunaklidir, insana "yar, yar... " dedirtir, gecenin bir vakti sayiklatir.