gustav meyrink

• (bkz: golem)
• avusturyali fantastik edebiyat öncüsü. 1868 dogumlu, 1932 ölümlüdür. en bilinen romanlari golem ve bati penceresindeki hayalet'tir.
  
  efendim bu sahsi özgünlük acisindan degerlendirirsek, lovecraft ile yarisabilecek düzeydedir. gerci elbette yarattigi evrenin büyüklügü acisindan karsilastirilamaz, ama yapitlarinin sayica azligi ve bir mitos yaratma yönünde benzer bir istek sergilememesi nedeniyle bu karsilastirmaya kalkismak bastan yanlis olurdu.
  öyküsünü icine isleyecegi altyapi olarak derin bir doku yaratabilmesi ve sürükleyici öykü anlatimi onu fantastik edebiyatin en basarili yazarlarindan biri kilmaktadir. lakin zaman zaman bu dokunun ne kadarinin onun tarafindan yaratildigini merak ettirecek kadar da gerceksi yazmayi basarmistir romanlarini.
  ilgi ceken bir yönü de kendisinin bir yahudi yada musevi olmamasina karsin, avrupa yahudi kültürünü yazininda basariyla ve ilgiyle kullanmis olmasidir.
  
  ha unutmadan, eklenebilecek ufak bir iki bilgi daha:
  kendisi yazar olmanin disinda bir bankaci, bir cevirmen ve bir budistmis... kendi söyledi.
• esoterism den etkilenmiş romantik romanların yazarı.
• büyücü.
  
  --- der golem ---
  
  yatağa uzandım, uyumak istiyordum, ama uykum bir türlü gelmiyordu, bunun yerine garip bir durum çıktı ortaya; ne düş görme, ne uyanıklık, ne de uykuydu bu. işığı söndürmüştüm, gene de odada bir şey öylesine belirgindi ki, bütün biçimleri seçebiliyordum.
  
  oysa kendimi son derece huzurlu ve o acı veren tedirginlikten kurtulmuş hissediyordum, yoksa bu gibi durumlarda uykuya dalamamak işkence gibi gelirdi.
  
  şimdiye kadar yaşamımda hiçbir zaman böylesine keskin ve kesin bir düşünme yeteneğine sahip olduğumu anımsamıyorum. sağlıklı olma durumu sinirlerime işliyor, düşüncelerimi sıraya sokup düzenliyordu. emir vermemi bekleyen bir ordu gibi sıraya dizildiler.
  
  onları çağırmam yetiyordu, önümde durup isteklerimi yerine getiriyorlardı.
  
  geçtiğimiz haftalarda yıldız taşından oymaya çalıştığım, kafamda tasarlamış olduğum yüzü bir türlü başarıyla oyamıyordum; benim çizmek istediğim yüzle, taşın içindeki dağınık biçimde bulunan bir yığın parıltı bir türlü uyum sağlamıyordu — bütün bunlar bir anda aklıma gelen bir çözümle son buldu, maddenin yapısına uygun olarak minkaşı nasıl hareket ettirmem gerektiğini artık kesinlikle biliyordum.
  
  şimdiye kadar ne olduklarını bilmediğim hayaletler ve düşsel yüzler ordusunun esiriydim; düşünce ya da duygu muydu bunlar; şimdi onları bana ait bir dünyada görüyordum ve onlara hükmedebileceğimi biliyordum.
  
  şimdiye kadar kâğıt üzerinde binbir ıstırapla zorla yapabildiğim hesaplamaları zihnimde hemen sonuçlandırabiliyordum. içimde yeni uyanan bir yetenekle, yani o anda bana gereken sayıları, şekilleri, eşyaları ya da renkleri bulup onları kullanma yeteneği ile yapabiliyordum bunu. bu çeşit araçlarla çözülmesi olanakdışı olan felsefî ya da benzeri sorunlar olursa, o zaman ruhumdaki duyuşun yerini kulağımla işitme alıyor ve şemayah hillel'in sesi konuşmacı rolünü üstleniyordu.
  
  garip bilgiler sahibi oluyordum.
  
  yaşamımda şimdiye kadar hiç dikkat etmeden kulağımdan geçip giden sözler, sonuna kadar değerlendirilmiş olarak çıkıyordu karşıma; "ezberlediğim", "algıladığım" her şey, birden "bana ait" oluyordu, şimdiye kadar hiç algılamadığım sözcük hazinesinin sırları bütün çıplaklığıyla önüme seriliyordu.
  
  daha önce, hesaplanmış yüz hatlarıyla, heybetli göğüslerde asılı nişanlarla lekelenmiş olan insanlığın "yüksek" idealleri beni tepeden süzerken, şimdi alçakgönüllükle maskeyi indiriyor ve özür diliyorlardı; kendileri dilenciymişler, daha büyük sahtekârlıklara arka çıkıyorlarmış.
  
  acaba hâlâ düş mü görüyordum?
  
  --- der golem ---
• golem konusunda eğer simavi yayınları ve yky baskısı arasında kaldıysanız bu durumda size simavi'yi önereceğim kitaptır. iki çeviri de aynı isme, sezer duru'ya ait olmakla birlikte simavi yayınları'ndan çıkan baskıda ferit edgü'nün bir de ön sözü bulunmakta. hem kapak da daha hoş.
• golem'i, sami türk çevirisiyle can yayınları tarafından basılan yazar.
• yalnız çok aptal olanlar dışarıya yansıyan parıltıya aldanır. "golem"
• "bir kimsenin sorabileceği her soru, zihninde sorduğu anda cevaplanmıştır. (...) sanıyor musunuz ki yahudilerin yazıları, iş olsun diye sırf sessiz harflerle yazılmıştır? herkesin sadece kendisi için belirlenmiş anlamı açığa çıkaran gizli seslileri bizzat bulması lazımdır —canlı kelime, ölü dogma haline gelmesin diye. (...) harfleri hissetmek, onları gözlerinle kitaptan sadece okumamak —içimde içgüdülerin konuşmadan fısıldadıklarını bana tercüme eden bir çevirmen yetiştirmek, kendi iç dünyanla anlaşılır bir dil vasıtasıyla anlaşmanın anahtarı burada olmalıydı."^*
  
  gustav meyrink bu satırları yazdıktan 7 sene sonra ludwig wittgentein, tractatus logico-philosophicus'da şöyle diyecekti:
  
  "dile getirilemeyen bir yanıtın sorusu da dile getirilemez. gizem yoktur. bir soru sorulabiliyorsa, yanıtlanabilir de. şüphecilik, soru sorulamayan bir yerde şüphelenmeye kalkışınca, çürütülemez değil, açıkça saçmadır. çünkü şüphe, bir sorunun bulunduğu yerde bulunabilir ancak; bir soru, bir yanıtın bulunduğu yerde; bu da ancak bir şeyin söylenebildiği yerde."
  
  (bkz: hurufilik), (bkz: cifr), (bkz: kabala), (bkz: #69197130).
• hermann hesse anlatıyor:
  "meyrink'i iyi tanırım. büyüyle ciddi derecede ilgiliydi ve onu uyguladı. büyük tehlike altındayken kalbine odaklandı ve değişmez sakinliğini korudu. aynı zamanda keskin bir mizaha sahipti. bir keresinde bir seansın ortasında, tam da öte taraftan misafirin görünmesi beklenirken meyrink onu görebilmek için bir kibrit çaktı, bu tabii ki seansın sonu oldu. ayrıca kara büyüyle de büyülendi."
  
  alıntı: miguel serrano, carl gustav jung ve hermann hesse, seza özdemir.
• "uyku edebiyatının önde gelen yapıtlarından biri, gustav meyrink'in ünlü der golem'idir. anlatıcının bir tür uyku durumuna geçişiyle başlayan bu fantastik roman, uyku içinde uyku, uyku içinde düş temposuyla halka halka olağandışının uçlarına yolculuk halinde gelişir ve kitap anlatıcısının uyandığında kendisini topu topu yarım saattir uyuduğunu gördüğü otel odasında biter." #tarih, şubat, 2020 (enis batur, bilinç: edebiyat ve sanatta uyku)
  
  inception?