türcülük

• dünyadakı canlı varlıkları, ait oldukları türlerinden dolayı ayrımcılığa tabi tutmak eylemine denir. örneğin, insan'ın sığır, tavuk gibi türleri veya cinsleri türlerinden dolayı baskı kurması bir türcülük örneğidir. aslı "speciesism" olan bu kelime, 1970'de hayvan hakları teorisyeni richard ryder tarafından literatüre girmiştir.
  
  benim verdiğim sözlük anlamlarına da pek güvenmeyelim ve iki sözlüğün tanımlarına baklalım:
  
  "1: prejudice or discrimination based on species; especially: discrimination against animals
  2: the assumption of human superiority on which speciesism is based
  merriam-webster dictionary 1973"
  
  "human intolerance or discrimination on the basis of species, especially as manifested by cruelty to or exploitation of animals.
  the american heritage dictionary of the english language, fourth edition, houghton mifflin company, 2000"
  
  felsefi ve siyasal anlamına gelince, türcülük, hayvan hakları teorisyenlerine göre ırkçılık, cinsiyetçilik gibi bir ayrımcılık türüdür. diğer türlere karşı baskı kurmak, "türlerinden dolayı" işkenceyi serbest bırakmak etik açıdan suçtur. bunu ortadan kaldırmak için insanların "anti-türcü" bir yaklaşım geliştirilmesi, insan kültürlerinde insan-diğer türler arasındaki çelişkili ilişkinin sergilenmesi ve bu ayrımcılığa karşı çıkılması gerekir.
  
  "ben et yiyorum, ne yani ben türcü müyüm, faşist miyim? açık konuş" diyenlere şunu söyleyelim: görüşler bu kadar basit değildir ve türler için "hak isteme" ve türlere karşı sorumluluk duyma meseleleri insan davranışlarını, geleneklerini, kültürlerini da gözetir . dolayısı ile bu kavram (türcülük) ve bu davranışla mücadele güdüsü birden bire ortaya çıkmamış tarihsel bir birikimle oluşmuştur. ister beğenilsin ister beğenilmesin, hayvan hakları, canlı hakları, türlere karşı sorumluluk gibi teoriler geniş bir literatüre ve tartışma hacmine sahiptir. yani kesip atılmaması, herhangi basit bir indirgemeciliğe veya genellemeciliğe düşülmemesi gerekir.
  
  bkz:
  - http://www.antispe.de/english.html
  - richard ryder, "all beings that feel pain deserve human rights", the guardian, 6 ağustos 2005
  http://www.guardian.co.uk/…/0,11917,1543799,00.html
  - hugh lafollette ve niall shanks, "the origin of speciesism", animal liberation front
  http://www.animalliberationfront.com/…vs_rights.htm
  - joan dunayer, "reply to a self-proclaimed speciesist" vegan voice, sayı 23, eylül-kasım 2005, sayfa 14-15
  http://www.animalliberationfront.com/…peciesist.htm
  - jon dunayer, speciesism, lantern books, 2004
  - norm phelps, "trying to walk before we can crawl", animal liberation front, 7 ocak 2005
  http://www.animalliberationfront.com/…ydunayer.html
  
  (bkz: anthropocentrism)
  (bkz: hayvan hakları)
  (bkz: anti-speciesism)
  (bkz: peter singer)
  (bkz: richard ryder)