hızır

• hz. musa’nin kendisini dünya’nin en alim kisisi olarak görmesi üzerine, allah’in musa’yi egitmek üzere hakikat ilimleri ile donatarak hizir aleyhusselam’i gonderdigine inanilir.^* alevi-bekta$i inacindaki olgunla$mi$ insanin ( insan-i kamil’in) de simgeleri olan hizir ve ilyas peygamberlerin, ab-i hayat (ölümsüzlük suyu) içmi$ olduguna ve hizir’in karada, ilyas’in denizde dara dü$enlerin yardimina ko$tuklarina inanilir. kuran’da kehf suresi’nin de göndermeler yapmi$ oldugu gibi “hizir’in firtinaya tutulan nuh’un gemisine yardim ettigi ve kurtulanlarin 3 günlük bir oruç” adadigina inanilir. bu nedenle her yil (miladi takvimle) $ubat ayi’nin 13-14-15. günleri “hizir orucu” tutulur. bu orucun ardindan mümkün olan en geni$ topluluga “ hizir lokmasi” adi verilen bir çe$it çörek dagitilir. bazi bölgelerde “hizir cemi” de yapilir.
  insanlik tarihinde ölümsüzlüge kavu$tugu kabul edilen sadece iki “insan-i kamil”, veli veya peygamber olan hizir ile ilyas’in her yil “hidirellez” adi verilen 6 mayis gecesi bir gül agaci’nin altinda bulu$tuklarina, görü$tüklerine ve tekrar insanlarin yardimina gittiklerine inanilir. bu nedenle hidirellez günü mutlaka çayira gidilir, ye$ile ayak basilir. o gün çok renkli ritüeller ile hizir ve ilyas’in dikkatleri çekilerek, dilekler iletilmeye ve yardimlari alinmaya çali$ilir. dilegi olanlar dileklerinin gerçekle$mesini, sevgililer kavu$abilmeyi, darda olanlar sorunlarinin çözümünü bu gece gelecek hizir’dan bekledikleri için çok çe$itli ve degi$ik yöntemlerle hem dileklerini hizir’a iletmeye, hem de hizir’in gelip sorunlarini çözerken birakacagi izleri saptayarak içlerini rahatlatmaya çali$irlar.
  bastigi her yeri ye$erttigine inanilan hizir, alevi – bekta$i ‘lerin yayildigi çok geni$ cografya’da bir çok yerde anilmi$ veya davet edilmistir. afyonkarahisar’da “makam-i hizir”, amasya’da “hizir- ilyas tekkesi”, bingöl’de “hizir gölü”, denizli’de “hidirlik sultan”, anadolu ve rumeli’de bir çok kent ve kasabada “hidirlik” adi ile anilan ye$il alanlar, azerbaycan’da “hizr-i zinde”, irak’ta “makam-ül hadir”, lübnan’da ve suriye’de “hz hizir makami”, misir’da “hizir kapisi”, seylan’da “hizir magarasi”, bu bölgelerde ya$ayan alevi- bekta$i’lerin hizir’a verdikleri önem ve degeri, hizir’a duyduklari güven, sevgi ve bagliligi^* daha iyi açiklar.
• bizim arkadaşları tipide soğuktan donmaktan kurtarmış bu zât; arkadaşlar öyle söylüyor... gerçi kartal marka bir otomobil kullanıyormuş, tevazu yapmış galiba...
• şii müslüman için, 12 imamlardan birisidir.
  
  sufi için bir abdal'dır.
  
  ahmedi için "muhammed'in kendini göstermesi"dir.
  
  alevi için tanrısal nitelikleri barındıran kurtarıcı bir kişiliktir.
  
  zerdüşti için, su tanrıçası anahita'nın hizmetinde bir yardımcıdır. adı pir-e sabz olur.
  
  kenani için, elinden her iş gelen bir tanrıdır. adı kothar-wa-khasis olur.
  
  eski mısırlı için, adı osiris olan bir tanrıdır.
  
  eski yunanlı için, adı adonis olan bir tanrıdır.
  
  sumer için, adı tammuz olan bir tanrıdır.
  
  ne denli biçim ve ad değiştirirse değiştirsin, hep yeşil giyer.
• "sürdü hızır beyaz atını, gezdirdi çığ üzerinde
  çekti kılıncın, böldü çığı ikiye
  güneş dağların üzerinden selam verdi
  ali'nin aşkına!"
• ab-ı hayatı içerek ölümsüzleşen hızır peygamber, insanlığın karalardaki kurtarıcısıdır. aynı suyu hazreti ilyas'la beraber aramış, bulmuş ve içmişlerdir ki ilyas da denizlerdeki kurtarıcımızdır.
• ab ı hayat suyunu içen tek ademoğlu diye anlatılır. musa peygamber ile olan yol arkadaşlığı da çocukluğumun en vazgeçilmez menkıbelerindendi.
• elinde "allah'ın razı olduğu kullar listesi" tebdil gezip, listedekileri aranırken, cami duvarına yaslanmış oturan sarhoşu "neden içeride değilsin, üstelik sarhoşsun" diye azarlamıştır.
  
  sarhoş - karışma!.. bak söylerim herkese hızır olduğunu...
  hızır - ???
  hızır - listesi elinde tanrıya koşar. tanrım! bu adam beni tanıdı! listede onun adı yok!
  tanrı - onun adı tanrı'dan razı olanlar listesinde!
  
  hz. ömer'in de var böyle, gizliliğe girip, bir müdahalesi... hakka tecavüz.. biri hayır dağıtıcısı, biri adalet...
  
  ne kadar dikkat gerekiyor, insan denen o çok değerli varlığı incitmemek için. ve gerçek bir insan olabilmek için.
• "muhtaç olmadan hızır gelmez" ama "hızır olmadan da hızır görülmez" derler.
  
  sırrı sırr'ı infaktır der bilenler.
  
  birincisini bilen canların ikincisini de bilmesi, hep alanlardan olmayıp biraz da vermesi gerekir.
• bence türktür kendisi yumurta kapıya gelmeden yetişmez..
• (bkz: hizir aleyhusselam) veya (bkz: hz hızır) başlıklarında da görülebileceği üzere, bir erkek ismi olmanın ötesinde hızır, insanlara en zor zamanlarında, umutları tükenmişken yetişen ve onlara yardım eden bir kişidir / mittir. en önemli özelliği kul sıkışmadan harekete geçmemesidir (bkz: kul sıkışmayınca hızır yetişmezmis). ancak sıkışıklığın neyle ölçüleceği muğlaktır. biz kendimizi çok sıkışmış sanarken hızır için henüz yeterince bunalmamış olabiliriz.